Ο Ανρί(Ερρίκος) Ματίς γεννήθηκε στις 31 Δεκεμβρίου του 1869 στη βορειοανατολική Γαλλία. Από τους δυο γονείς, η μητέρα του διέθετε τη μεγαλύτερη καλλιτεχνική κλίση: ζωγράφιζε κεραμικά και κατασκεύαζε καπέλα. Αποφοιτώντας από το σχολείο ο Ανρί, συνεχίζει τις σπουδές του στη νομική σχολή και ύστερα αρχίζει να εργάζεται σε ένα δικηγορικό γραφείο, που, όπως δηλώνει ο ίδιος, τον έκανε να πλήττει. Παράλληλα ξεκινάει μαθήματα σχεδίου.
Το γεγονός που έφερε τον Ανρί κοντά στην Τέχνη, στην οποία έμελλε να αφιερώσει την ζωή του, ήταν ένα δώρο που δέχτηκε από τη μητέρα του μετά την ανάρρωση από οξεία σκωληκοειδίτιδα: ένα κουτί με χρώματα ήταν αυτό που του άλλαξε την πορεία της ζωής του. Αμέσως ένοιωσε ότι με τα χρώματα ταξιδεύει σε ένα είδος παραδείσου απόλυτα ελεύθερος, ήρεμος και μόνος..
Αφήνει, λοιπόν, τη δουλειά του και φοιτά στην Ακαδημία Ζυλιάν (1891) για λίγο καιρό και ύστερα γίνεται μαθητής στη Σχολή Καλών Τεχνών με δάσκαλο τον Γκιστάβ Μορό. Ο ενθουσιώδης αυτός δάσκαλος μετέδωσε στο Ματίς την ιδέα ότι το σημαντικότερο γνώρισμα του καλλιτέχνη είναι η ικανότητά του να εκφράζεται.
Ξεκινά κάνοντας πειραματισμούς, υφολογικά και θεματολογικά, από νεκρές φύσεις και θαλασσογραφίες του Σεζάν και του Μονέ. Αποφασιστικά τον επηρέασε η τόλμη με την οποία ο Van Gogh, παρακάμπτοντας την παραδοσιακή χρήση του επιπέδου του χρώματος, περνούσε τους εσωτερικούς ρυθμούς της ύπαρξης στη χειρονομία και από εκεί στη ζωγραφική επιφάνεια. Πολλά του δίδαξε επίσης ο διακοσμητικός ρόλος που ανέθετε στο χρώμα ο Gauguin και η οργάνωση του ζωγραφικού χώρου με βάση τις αρχές της αρχιτεκτονικής, όπως την είχε πραγματοποιήσει ο Cezanne.
Έτσι, γύρω στο 1900, κατάφερε να αφήσει τα χρώματα να λειτουργήσουν ως αυτόματες εκφραστικές αξίες, πέρα από τον περιγραφικό τους ρόλο, και να αιχμαλωτίσει το φως. Στη διαμόρφωση του προσωπικού του στιλ συνέβαλε επίσης και η γνωριμία του με την αφρικανική πλαστική. Το 1906, επιστρέφοντας από την Αλγερία, έφερε μαζί του ισλαμικά κεραμικά και χαλιά. Έτσι στερεώθηκε μέσα του η άποψη για τη διακοσμητική λειτουργία των έντονων, επίπεδων χρωμάτων και των αραβουργημάτων. Επίσης δέχτηκε επιδράσεις από στοιχεία βυζαντινής ζωγραφικής ύστερα από ένα ταξίδι του στη Μόσχα, από την ιαπωνική τέχνη, από το μεσογειακό τοπίο. Κατάφερε να δημιουργήσει τεράστια κινητικότητα γύρω από το πρόσωπό του και να αναδειχθεί σαν ένας από τους σημαντικότερους ζωγράφους του 20ου αιώνα και ο πιο συνεπής φοβιστής.
Πάντα ανοιχτός σε νέες ιδέες, βλέποντας ότι το χρώμα μπορεί να αναλυθεί σε μικρές κουκίδες, ενδιαφέρεται για τον ντιβιζιονισμό (νέο επαναστατικό ρεύμα που χρησιμοποιεί ως εκφραστικό μέσο μικρές κουκίδες). Ένα χαρακτηριστικό του πορτραίτο είναι το «Πολυτέλεια, ηρεμία και απόλαυση». Το 1905 δέχεται επιδράσεις από τους Βλαμένκ και Ντερέν και προχωρά σε ένα πιο ελεύθερο στιλ: η τάξη και ο έλεγχος της νέο-ιμπρεσσιονιστικής φάσης αντικαταστάθηκαν από τη στροφή προς το καθαρό χρώμα, τις δυνατές πινελιές και τις χρωματικές αντιθέσεις. Το αποτέλεσμα όλων αυτών εξόργισε τους κριτικούς, και τα έργα που εξέθεσε στο Φθινοπωρινό Σαλόν το 1905 μαζί με εκείνα των Βλαμένκ και Ντερέν τα ονόμασαν «άγρια θηρία» (fauves). Mε αυτό, λοιπόν, τον τρόπο προέκυψε η ονομασία του κινήματος του, του Φοβισμού, ενώ οι ίδιοι δέχτηκαν με καμάρι το «παρατσούκλι» αυτό.
Ο Ματίς ήταν η ψυχή του κινήματος του Φοβισμού. Δίπλα του στέκονταν ο Marquet, o Camoin, o Puy και πολλοί άλλοι, που επίσης προέρχονταν από το εργαστήριο του Gustave Moreau.
Ξεκινά κάνοντας πειραματισμούς, υφολογικά και θεματολογικά, από νεκρές φύσεις και θαλασσογραφίες του Σεζάν και του Μονέ. Αποφασιστικά τον επηρέασε η τόλμη με την οποία ο Van Gogh, παρακάμπτοντας την παραδοσιακή χρήση του επιπέδου του χρώματος, περνούσε τους εσωτερικούς ρυθμούς της ύπαρξης στη χειρονομία και από εκεί στη ζωγραφική επιφάνεια. Πολλά του δίδαξε επίσης ο διακοσμητικός ρόλος που ανέθετε στο χρώμα ο Gauguin και η οργάνωση του ζωγραφικού χώρου με βάση τις αρχές της αρχιτεκτονικής, όπως την είχε πραγματοποιήσει ο Cezanne.
Έτσι, γύρω στο 1900, κατάφερε να αφήσει τα χρώματα να λειτουργήσουν ως αυτόματες εκφραστικές αξίες, πέρα από τον περιγραφικό τους ρόλο, και να αιχμαλωτίσει το φως. Στη διαμόρφωση του προσωπικού του στιλ συνέβαλε επίσης και η γνωριμία του με την αφρικανική πλαστική. Το 1906, επιστρέφοντας από την Αλγερία, έφερε μαζί του ισλαμικά κεραμικά και χαλιά. Έτσι στερεώθηκε μέσα του η άποψη για τη διακοσμητική λειτουργία των έντονων, επίπεδων χρωμάτων και των αραβουργημάτων. Επίσης δέχτηκε επιδράσεις από στοιχεία βυζαντινής ζωγραφικής ύστερα από ένα ταξίδι του στη Μόσχα, από την ιαπωνική τέχνη, από το μεσογειακό τοπίο. Κατάφερε να δημιουργήσει τεράστια κινητικότητα γύρω από το πρόσωπό του και να αναδειχθεί σαν ένας από τους σημαντικότερους ζωγράφους του 20ου αιώνα και ο πιο συνεπής φοβιστής.
Πάντα ανοιχτός σε νέες ιδέες, βλέποντας ότι το χρώμα μπορεί να αναλυθεί σε μικρές κουκίδες, ενδιαφέρεται για τον ντιβιζιονισμό (νέο επαναστατικό ρεύμα που χρησιμοποιεί ως εκφραστικό μέσο μικρές κουκίδες). Ένα χαρακτηριστικό του πορτραίτο είναι το «Πολυτέλεια, ηρεμία και απόλαυση». Το 1905 δέχεται επιδράσεις από τους Βλαμένκ και Ντερέν και προχωρά σε ένα πιο ελεύθερο στιλ: η τάξη και ο έλεγχος της νέο-ιμπρεσσιονιστικής φάσης αντικαταστάθηκαν από τη στροφή προς το καθαρό χρώμα, τις δυνατές πινελιές και τις χρωματικές αντιθέσεις. Το αποτέλεσμα όλων αυτών εξόργισε τους κριτικούς, και τα έργα που εξέθεσε στο Φθινοπωρινό Σαλόν το 1905 μαζί με εκείνα των Βλαμένκ και Ντερέν τα ονόμασαν «άγρια θηρία» (fauves). Mε αυτό, λοιπόν, τον τρόπο προέκυψε η ονομασία του κινήματος του, του Φοβισμού, ενώ οι ίδιοι δέχτηκαν με καμάρι το «παρατσούκλι» αυτό.
Ο Ματίς ήταν η ψυχή του κινήματος του Φοβισμού. Δίπλα του στέκονταν ο Marquet, o Camoin, o Puy και πολλοί άλλοι, που επίσης προέρχονταν από το εργαστήριο του Gustave Moreau.
Ο Ανρί Ματίς ήταν ένας αληθινός επαναστάτης, αφού έσπασε την επικρατούσα εικόνα για τα αντικείμενα. Ήταν πραγματικά ελεύθερος, αφού ζωγραφίζοντας μεταμόρφωνε τα αντικείμενα αλλάζοντας το φυσικό χρωματικό τους ένδυμα, έχοντας ήδη αρνηθεί τη φυσική τους φόρμα, το φυσικό τους χώρο. Τέλος, θα μπορούσαμε να τον ονομάσουμε και φιλόσοφο, αφού μας δείχνει με άνεση τη σχετικότητα της επαφής μας με τον πραγματικό κόσμο, έναν κόσμο που απέχει πολύ από τον ορατό.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου